Ik ben een Bokkenrijder
Gepubliceerd op: - Leestijd ongeveer: 3 minuten
Mensen, ik moet wat bekennen. Ik ben een Bokkenrijder.
Of liever gezegd: ik ben nogal van de geschiedenis en verhalen rond de Bokkenrijders. Het is allemaal begonnen met – Limburgse lezers mogen nu boos worden – de jeugdboeken van Ton van Reen. En dankzij hem had ik als kind nogal een boontje voor dokter Kirchhoffs, Neerlands eigenste Robin Hood. Het hielp ook wel dat hij in de tv-serie werd gespeeld door Gene Bervoets.
Toegegeven: ik heb nog steeds een boontje voor Kirchhoffs, maar het is me nu wel duidelijk dat het met de Bokkenrijders ingewikkelder ligt.
Want als je jezelf een beetje gaat verdiepen in de Bokkenrijders kom je erachter dat het allerminst makkelijke materie is. Allereerst zijn de Bokkenrijders aan sich een mythe. Er waren wel overvallen en inbraken, al dan niet gepleegd door de een en dezelfde roversbende. Maar dat mensen uit noodzaak zelfstandig of in kleine groepjes optraden, wordt ook niet uitgesloten. In die periode was er veel armoede door mislukte oogsten en sterfte onder het vee.
Maar liefst 600 personen werden opgepakt in de periode 1730-1774. En dat iedereen schuldig was aan de diefstallen en inbraken waarvan ze beschuldigd waren, staat alleminst vast. Ze hielden nogal van folteren toen. En onder pijn bekent de mens de gekste dingen. Volgens de overleveringen schijnt onze dokter schijnt dus de leider te zijn geweest van de Bokkerijders, samen met broer Baltus. Maar die verklaringen zijn dus niet echt betrouwbaar.
En toch wil je het weten, hé? Of Joseph gewoon een braaf doktertje was en dat wellicht Baltus een slechterik was. Als u mij kent, weet u dat ik graag antwoorden heb op vragen. Dat betekent boeken lezen, op bedevaart gaan naar Herzogenrath en nadenken. Even alles in de ijskast zetten. Fast forward naar 2012: ik mag op sollicitatiegesprek in Geilenkirchen en die wereldreis voert onder andere langs Herzogenrath. En dan begint het weer te borrelen, hé? Ga je weer in de boeken duiken en naar het archief in Maastricht. De Kirchhoffjes worden steeds intrigerender.
Plots ben je dan een bronnenonderzoek aan het doen, om antwoord te kunnen geven op die vraag. Zit je verklaringen te lezen van ‘Houben Hens’ en ‘Lennert met de laem handt’. Oud-Nederlands is leuk, maar oud-Limburgs is machtig!
Nu vraagt u zich wellicht af of ik allemaal niet moeilijk doe en of het antwoord niet ergens voor mijn snufferd ligt. Nou, nee niet echt. De gebroeders Kirchhoffs hebben nooit een verklaring afgelegd. Baltus sterft tijdens het folteren. Gescheurde lever en buikvlies, leuk joh! Peter overlijdt in de gevangenis. Joseph overleeft de gevangenis en de martelingen, maar weigert schuld te bekennen. Hij wordt uiteindelijk ter dood veroordeeld en opgehangen.
De broertjes Kirchhoffs zijn zo machtig interessant hé. En het werd alleen maar interessanter nadat ik in 2014 het tweede boek van François Van Gehuchten over de Bokkerijders in Limburg heb gelezen. Daarin wordt het bestaan van Peter – de derde broer Kirchhoffs – in twijfel getrokken. Want er is nooit een Peter Kirchhoffs geweest die koster was in Hoengen/Höngen. Maar er is volgens historische bronnen wel degelijk een derde broer Kirchhoffs. Dan moet een van zijn andere broers de pineut zijn geweest. Dat wordt puzzelen.
En dat is dan nog maar een gedeelte van hun levensverhaal. Snapt u waarom ik zo geïntrigeerd ben? En dat ik dan al 10 jaar met een project bezig ben zal u dan ook niet verbazen.
← Terug naar blogoverzicht